LATA 1422-1800. Okres kamedulski.

Po przejęciu terenów Suwalszczyzny przez Litwę - od 1422 r. znalazły się one w województwie trockim. Nieprzebyte bory podzielono na mniejsze puszcze. Tak powstały trzy długie puszczańskie pasy. Obszary te - choć miały swoich namiestników i leśniczych były również okręgami administracyjnymi - powiatami: mereckim, przełomskim i grodzieńskim. Rozpoczął się wówczas okres zasiedlania. Nastąpiły także liczne nadania dóbr. 

Nowy etap osadniczy na tych ziemiach nastąpił po ich przejściu w ręce Królowej Bony w 1524 r. Wtedy to powstaje parafia w Bargłowie i prawa miejskie otrzymuje Augustów. Tworzone są nowe wsie. Można powiedzieć, iż na początku XVII stulecia olbrzymi pierścień obecnej Suwalszczyzny był już skolonizowany. Środek regionu objęły dopiero kolejne fazy osadnicze - kamedulska i rządowa. 

Bardzo ważnym wydarzeniem dla losów Suwalszczyzny stało się przekazanie w 1667 r. przez Króla Jana Kazimierza wyspy Wigry zakonowi Kamedułów. Zakonnicy stali się właścicielami dwóch potężnych leśnictw wraz z dworami i wsiami należącymi do nich- przełomskiego i perstuńskiego. Tam gdzie lasy były wycięte Kameduli zakładali wsie. Powstały wówczas m.in. Suwałki, Biała Woda, Magdalenowo, Krzywe i inne.

Sytuacja administracyjna i polityczna zmieniła się po III rozbiorze Polski. Suwalszczyzna weszła w skład Prus, które ze swych nowych nabytków stworzyły prowincję - Prusy Nowowschodnie. Obejmował ją departament białostocki, powiat wigierski z siedzibą w Suwałkach.
Majątek kamedułów został skonfliskowany (1796), a sami zakonnicy wysiedleni. Na półwyspie Wigierskim, w budynkach poklasztornych umieszczono siedzibę biskupią nowoutworzonej diecezji wigierskiej.

LATA 1800-1920. Królestwo Polskie. Okres po Powstaniu Styczniowym.

W 1807 r. w wyniku wojny francusko - prusko - rosyjskiej Suwalszczyzna została wyzwolona. Traktat z Tylży ustanawiał z ziem zaboru pruskiego Księstwo Warszawskie. Suwalszczyzna znalazła się w powiecie sejneńskim, za wyjątkiem samych Suwałk, które zostały przyłączone do powiatu dąbrowskiego. 
W 1815 r. Kongres Wiedeński ustanowił Królestwo Polskie. Obejmowało ono także Suwalszczyznę - jako województwo Augustowskie z siedzibą w Suwałkach.

Wielkim przedsięwzięciem Królestwa na tych terenach była budowa Kanału Augustowskiego w latach 1823-1839. Nie spełnił on jednak pokładanych nadziei na ożywienie gospodarcze regionu. Także uprzemysłowione dobra pacowskie - skonfliskowane po powstaniu styczniowym - zostały zmarnowane. Podobnie stało się z dobrami hr. Brzostowskiego - po jego śmierci. Suwalszczyzna stała się krainą naprawde biedną - odsunietą od głównych szlaków komunikacyjnych, z wytrzebionymi lasami i ziemią dającą mizerne plony. Jednynie Suwałki - siedziba urzędnków guberni oraz carskiego garnizonu - systematycznie się rozwijały. Zbudowano wówczas wiele budynków użyteczności publicznej: szkołę, urzędy administracji i sądu, pocztę oraz szpital. W 1899 roku uruchomiono odnogę kolei żelaznej warszawsko-petersburskiej.

Na początku 1915 r. Niemcy wyparli Rosjan z Suwalszczyzny, która przeszła pod ich zarząd. Toczono cieżkie walki, między innymi które spowodowały zniszczenie klasztoru pokamedulskiego i kościoła na Wigrach. Niemiecki zarząd przetrwał do 1919 r., gdy po podpisaniu traktatu wersalskiego Niemcy wycofali się z Suwalszczyzny i przekazali ją władzom litewskim w Kownie. Wówczas nstąpiły liczne walki pomiedzy Polska, a Litwą o te tereny. Ostatecznie, 7 października 1920 r. podpisano ugodę w Suwałkach, przywracając granicę zgodną z decyzją koalicji z 1919r. (linia demarkacyjna). W okresie międzywojennym Suwalszczyzna znajdowała się w województwie białostockim.